Заштитени само на хартија – лицата со попреченост оставени сами на себе кога ќе останат без родител

Здружението на новинарите на Македонија во соработка со Гете-институт Скопје во рамките на јавниот повик кој беше распишан минатиот период, одржаа промоција на новинарските содржини изработени од четири тимови со состав од по двајца новинари.

Во таа насока, во продолжение ја објавуваме сторијата на Теодора Цветковска и Даниел Василев.

Ги нема во регистар, а ги нема ни на улица. Одземената „деловна способност“ ги држи лицата со попреченост затворени во четири ѕида. Државата нема точен број на колку лица им ја одзела деловната способност, а надлежните не знаат колку од овие лица се злоупотребувани откако нивните родители ќе починат бидејќи, за да пријават дискриминација, потребни им се согласност и потврда од старателот. Дури и во случаи кога старателот е злоупотребувачот, тие не можат да го пријават без негова писмена согласност.

Една од оние работи што го мачат синот на Димитровска е неможноста сам да раководи со своите пари зашто дури и за до банка мора да оди со мајка си. 

Што треба да направи државата за да им го олесни животот на лица кои поради својата попреченост не можат да живеат нормално како сите други луѓе?

Деловна способност е способност на физичкото лице како субјект на правото да може самостојно со свои дејствија да учествува во правниот сообраќај, да создава или да укинува правни односи. Целосно или делумно се одзема на парничен суд, а од Македонското здружение на млади правници досега не учествувале во постапка на одземање на деловна способност. Сепак, од родителите на деца со попреченост добиваат низа прашања поврзани со овој проблем, затоа што и на самите нив не им е јасно што и кому во иднина ќе падне товарот за грижа на нивните деца.

Кога ќе ги прашате надлежните што со луѓето со одземена деловна способност откако нивните родители ќе починат, одговорот е дека државата работи за да ги згрижи и да им помогне, ама кога ќе ги прашате колкав е нивниот број, тогаш одговорот е „многу малку“. Во најава, како и досега, се низа измени на законите што ги засегаат лицата со попреченост.

Инаку, Македонија ја потпиша Конвенцијата на Организацијата на обединетите нации за правата на лицата со попреченост на 30 март 2007 година, а ја ратификува на 5 декември 2011 година. На 29 јули 2009 година нашата држава го потпиша Факултативниот протокол кон Конвенцијата, кој беше ратификуван заедно со Конвенцијата. Нашиот Устав, како највисок правен акт, предвидува дека меѓународните договори што се ратификувани во согласност со Уставот се дел од внатрешниот правен поредок и не може да се менуваат со закон. Тоа ѝ дава на државата одврзани раце да ѝ помогне на оваа маргинализирана категорија луѓе, но и обврска да ги брани и да ги унапредува нивните права.

Сторијата е објавена на порталот 360 Степени.